از دلِ شاد، شوق عبادت بیش از دلِ غمگین می‌جوشد. به قول حافظ: 

کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد
یک نکته از این معنا گفتیم و همین باشد

باید مراقب بود که اعمال و گفتار ما موجبات آزار مؤمنی را فراهم نیاورد. اهمیت این مسأله تا بدان حد است که رسول خدا، محمد مصطفی (ص) می‌فرمایند: 

«مَنْ‌ أَحْزَنَ‌ مُؤْمِناً ثُمَّ أَعْطَاهُ الدُّنْیَا لَمْ یَکُنْ ذَلِکَ کَفَّارَتَهُ وَ لَمْ یُؤْجَرْ عَلَیْه‌.»( 1) 
کسی که مؤمنی را بیازارد و به عوض آن دنیا را به او عطا کند، این عطا، کفارۀ آن آزار نخواهد بود و اجری نیز نخواهد داشت.

این شاید از آن رو باشد که نه زمان را می‌توان برگرداند و نه توفیقاتی که احتمالاً در سایۀ کدورت روحی از آن مؤمن سلب شده است. 

 

پی‌نوشت
1. بحار الأنوار، چاپ بیروت، ج‏72، ص: 150