بهترین شیوه

 

 

گرچه روحانیان از گذشته تا کنون همواره در قالب سخنرانی و جلسات پرسش و پاسخ در جمع دانش‌آموزان در مدارس حضور می‌یافته‌اند اما این روش علی‌رغم تأثیراتی که داشته و دارد، نمی‌تواند پیوند عاطفی چندانی را ایجاد کند لذا برای ایجاد محیطی صمیمی که در آن دانش‌آموزان بتوانند به طرح سئوالات خود و گفتگو درباره‌ی شبهات ذهنی خویش بپردازند محیطی محدودتر از جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ نیاز بود. و این مهم ممکن نمی‌شد جز با حضور بر سر کلاس درس دانش‌آموزان و استفاده از برخی ساعات درسی خاص.

 

 

در این روش هر مبلغ با حضور بر سر کلاس درس دانش‌آموزان (بدون حضور مسئولان یا معلمان مدرسه) در فضایی صمیمانه به طرح یکی از موضوعات مورد نیاز دانش‌آموزان (با توجه به جنس و مقطع سنی آنها) پرداخته و در کنار طرح موضوعات مختلف به گفتگو با آنها و پاسخ‌گویی به سئوالات شفاهی و یا کتبی آنها مبادرت می‌ورزید. جو بسیار صمیمی ایجاد شده میان روحانیان جوان و دانش‌آموزان موجب می‌شد که حتی خود دانش‌آموزان خواستار استفاده از زنگ استراحت خود برای ادامه‌ی بحث و یا رسیدن به پاسخ پرسش‌هایشان باشند.

 

 

سابقه طرح

 

 

این طرح در شهرستان کازرون ابتدا به صورت جدی از جانب تعداد اندکی از برادران روحانی کازرونی مقیم قم در زمان مدیریت سابق آموزش و پرورش شهرستان آغاز شد. اوج این برنامه در آن زمان مربوط به مهر و آبان 1384 (مصادف با ایام ماه مبارک رمضان)، بود در این سال بیش از 60 برنامه در قالب کلاس توسط دو نفر از روحانیون برای دانش‌آموزان اجرا شد.

 

 

اجرای طرح سرعت گرفت

 

 

با روی کار آمدن دولت جدید و با توجه به اینکه توجه به افزایش سطح دینی دانش آموزان یکی از شعارهای محوری وزارت آموزش و پرورش در دوره جدید محسوب می‌شد، انتظار می‌رفت که این برنامه با حمایت مضاعف مدیریت جدید آموزش و پرورش شهرستان با قدرت و شتاب بیشتری به اجرا درآید لذا در بهمن ماه همان سال (1384) که مصادف با دهه‌ محرم بود اداره آموزش و پرورش از حضور سه روحانی و سه خواهر مبلغه برای اجرای این برنامه در مدارس استقبال کرد. اجرای این طرح در دهه محرم نیز موفقیت آمیز بود. اما بنا بر این شد که برای ارتقای کیفیت این برنامه جهت اجرای مستمر آن در مناسبت‌های تبلیغی آینده جزییات این طرح و امکانات مورد نیاز جهت اجرای آن به صورت مکتوب نگاشته شود. لذا در طرحی که نوشته شد روش کلاس‌داری به عنوان قالب اجرا انتخاب شد. البته مدارس در اختصاص میزان وقتی که برای هر کلاس در اختیار هر مبلغ قرار می‌دادند آزاد بوده و این وقت می‌توانست میان 30 تا 90 دقیقه برای هر کلاس متغییر باشد. تأکید ما بر استفاده از وقت کلاس‌هایی چون دینی، قرآن، پرورشی و پنجره‌های بازی که امکان استفاده از آنها وجود داشت، بود. بدین شکل حضور مبلغین بر سر کلاس‌های درس علاوه بر آنکه موجب اخلال در برنامه‌ی علمی دانش‌آموزان نمی‌شد، در جهت تقویت علمی آنها نیز مؤثر بود. البته وظیفه‌ی هماهنگ کردن مدارس و تنظیم برنامه و وسیله‌ی ایاب و ذهاب مبلغین به مدارس بر عهده‌ی معاونت تربیتی و پرورشی آموزش و پرورش گذاشته شد و بنا شد که در هر مناسبت تبلیغی، یک نفر از کادر آموزش و پرورش مسئول پی‌گیری این برنامه باشد به گونه‌ای که 20 روز قبل از هر مناسبت تبلیغی آمادگی آموزش و پرورش شهرستان به مسئول گروه تبلیغی روحانیون اعلام شود.

 

 

در طرح ارائه شده بنا شد که مرکز تربیت معلم، پیش‌دانشگاهی‌ها، هنرستان‌ها و دبیرستان‌های پسرانه و دخترانه و مدارس راهنمایی دخترانه و کلاس‌های سوم از مدارس راهنمایی پسرانه در اولویت قرار بگیرند.

 

 

برخی از موضوعات متناسب با سن و جنسیت دانش‌آموزان نیز مشخص شد. با معاونت محترم پرورشی اداره آموزش و پرورش نیز جلساتی برگزار شد و تبادل نظراتی صورت گرفت.

 

 

آمار اجرای طرح در ماه رمضان امسال

 

 

در ماه مبارک رمضان امسال (مصادف با مهرماه 1385) این طرح با فعالیت 8 نفر از روحانیون و دو نفر از خواهران طلبه آغاز شد. و در طول این ماه مبارک مجوعاً 370 برنامه (9 سخنرانی و 361 کلاس) معادل با 305 ساعت اجرا شد. در طول این ماه 15 دبیرستان پسرانه، 16 دبیرستان دخترانه، 18 مدرسه راهنمایی دخترانه، 20 مدرسه راهنمایی پسرانه، 3 هنرستان پسرانه، 3 هنرستان دخترانه، 3 مرکز پیش‌دانشگاهی و یک مرکز تربیت معلم تحت پوشش طرح قرار گرفت. 13 مدرسه از مجموع این مدارس نیز از مدارس روستاهای بخش مرکزی انتخاب شده بودند.

 

 

مبلغین در بسیاری از این مدارس دو مرتبه و در برخی دیگر سه مرتبه حضور یافتند اما با وجود این، حضور بر سر تمام کلاس‌های برخی از این مدارس ممکن نبود.

 

 

برخی از موضوعات مطرح شده

 

 

برخی از موضوعاتی که در ماه مبارک رمضان متناسب با سن و جنسیت دانش‌آموزان از طرف مبلغین مطرح شد عبارتند از: مسایل مربوط به تقلید، بلوغ و نشانه‌های آن، حجاب و دلایل آن، روابط با نامحرم، عشق، دوستی، پوشش‌های حرام، احکام نگاه، حقوق و تکالیف زن، روزه و برخی از احکام آن، نماز، شب قدر، توبه، دعا، بهشت و جهنم، امام زمان و مهدویت، خداشناسی، روح، برزخ و قیامت، فضیلت ماه رمضان، موسیقی، مرگ، ماهواره و اینترنت، مذهب شیعه، ایمان به خدا، تهاجم فرهنگی، امید به رحمت الهی، هدفمندی، اهمیت سن جوانی، دعا، برخی مباحث اخلاقی و...

 

 

استقبال دانش‌آموزان

 

 

در آغاز برخی از کلاس‌ها در مدارس پسرانه شیطنت‌هایی دیده می‌شد اما اندکی که از شروع کلاس‌ می‌گذشت شیطنت‌ها تبدیل به اشتیاق و طرح سئوالات متعدد کتبی و شفاهی می‌شد. استقبال دبیرستان‌های دخترانه اما به مراتب بهتر و بیشتر بود. به هر حال مجموعاً استقبال دانش‌آموزان از این طرح بسیار زیاد و بیش از حد تصور بود به گونه‌ای که آنها خود خواستار ادامه‌ی بحث و رسیدن به پاسخ پرسش‌های خویش حتی در ساعات استراحت بودند. دانش‌آموزان مصررانه خواستار ادامه‌ی اینگونه برنامه‌ها بودند. گاهی برخی از دانش‌آموزان مشکلات خاص خود را که حاضر به بیان رودر روی  آن نبودند و یا سئوالاتی که نیاز به پاسخ تفصیلی داشت را با اسم رمزی به صورت مکتوب نوشته و به مبلغین می‌دادند تا آنها پاسخ سئوالاتشان را در پاکت‌های سربسته که تنها با یک اسم رمز شناخته می‌شد به مسئولان مدرسه بدهند.

 

 

موارد متعددی پیش می‌آمد که دانش‌آموزی متوجه می‌شد، که مثلاً روزه‌ای را که می‌گرفته‌ است اشتباه بوده و یا آنرا بخاطر انجام فلان عمل باطل می‌کرده است. موارد متعددی نیز از تنبه برخی از دانش‌آموزان مشاهده شد.

 

 

فرم ارزیابی

 

 

به جرأت می‌توان گفت که مجموعه اطلاعات این جمع از رفتارها، پرسش‌ها و دغدغه‌‌های دانش آموزان می‌تواند به عنوان مرجعی برای شناخت وضعیت فرهنگ دینی در مدارس شهرستان کازرون مورد استفاده قرار گیرد.

 

 

در ماه رمضان گذشته فرم‌هایی تهیه شد که هر یک از مبلغین مدارس و کلاس‌هایی که بر سر آنها حضور می‌یابند را مشخص و ارزیابی کرده و در ضمن موضوعاتی که در هر کلاس مطرح کرده‌اند را مشخص کنند تا برای مراجعات بعدی، کلاس‌ها و موضوعات تکراری نباشند و اگر احیاناً مشکلی وجود دارد به مسئولان ذیربط انتقال داده شود.

 

 

استقبال مسئولان اکثر مدارس نیز از این برنامه خوب بود مخصوصاً مشاهده‌ی اشتیاق دانش‌آموزان در استقبال بیشتر آنها تأثیرگذار بود. اما موارد اندکی نیز از عدم همکاری مناسب برخی مسئولان مدارس به چشم می‌خورد که امید است با توجیه بیشتر آنها از سوی اداره آموزش و پرورش این مشکل نیز بر طرف گردد.

 

 

اسامی مبلغین

 

 

برادران روحانی که تاکنون در اجرای این طرح شرکت داشته‌اند عبارتند از آقایان حجج اسلام و المسلمین امین رصاف، مجتبی صدیق، سید مهدی انوشه، سعیدرضا اسدالهی، محمدجعفر جوشن، احمدرضا پرویزی، محمدصادق توانی، هاشم توفیقی، احمد مولایی و اینجانب.

 

 

خواهران طلبه‌ای که در این طرح مشارکت داشته‌اند نیز عبارتند از خانم‌ها سمیه تقی‌پور، محبوبه پدیدار، فاطمه تقی‌پور و فردوس کایدی.‌ 

 

 

تشکر از مسئولان

 

 

در اینجا لازم است از زحمات همه‌ کسانی که تاکنون ما را در اجرای موفق این طرح یاری رسانده‌اند اعم از مسئولان گذشته و فعلی آموزش و پرورش و مدیران و مربیان مدارس و بخصوص از آقایان هادی زالزاده و حمید شیخیان که در این مدت وظیفه سنگین هماهنگی برنامه مدارس را بر عهده داشته‌اند و نیز از آقای دیانتی‌نسب معاون تربیتی اداره آموزش و پرورش که نقش ویژه‌ای در سرعت بخشی به اجرای این طرح با گستره‌ی بیشتر داشته‌اند، تشکر نماییم. امید است با حمایت‌های مجدانه آقای خواجه‌زاده مدیریت محترم اداره آموزش و پرورش این طرح هر روز با قدرت و کیفیت بهتری به اجرا گذاشته شود.

نقاط ضعف گذشته

 

 

1. یکی از نقاط ضعف این طرح در گذشته کمبود وسایل نقلیه برای رساندن برادران به مدارس در ساعات اولیه روز و باز گشت آنها پس از اجرای برنامه بوده است.

 

 

2. هماهنگی با مسئولان مدارس جهت تنظیم روز یا روزهایی که قرار است مبلغین در مدرسه‌ آنها حضور داشته باشند، می‌بایست از چند روز قبل صورت بگیرد تا مشکلی در تنظیم برنامه آن مدرسه به وجود نیاید.

 

 

3. تجربه نشان داده است که یک نفر به تنهایی نمی‌تواند از عهده‌ی برنامه‌ریزی و هماهنگی برنامه‌های مبلغین برآید بلکه این کار حداقل به دو نفر نیروی فعال از کادر فرهنگی آموزش و پرورش نیاز دارد.

 

 

4. برگزاری جلسات هم‌اندیشی با مدیران و مربیان پرورشی درباره‌ی اهمیت این طرح و ارائه‌ی راه‌کارهای اجرای پربارتر آن قبل و بعد از هر دوره‌ی تبلیغی می‌تواند در ارتقای کیفی این برنامه مؤثر باشد. 

 

 

5. یکی از مسایلی که همواره برای ما به عنوان یک دغدغه مطرح بوده است یافتن راهی برای استمرار ارتباط با دانش‌آموزان در غیر از ایام تبلیغی بوده است. البته تاکنون راه‌کارهای متعددی به ذهن ما رسیده است اما خود را هماره نیازمند راهنمایی‌های اهل اندیشه چه در این رابطه و چه در مورد ارائه راه‌کارهایی برای ارتقای کیفی این طرح می‌دانیم.

 

 

6. با توجه به اینکه روحانیون مجری این طرح همگی از قم برای تبلیغ به کازرون می‌آیند لذا مسأله اسکان آنها به عنوان یک مشکل مطرح است.

 

 

این در دهه اول محرم (با حضور سه نفر از برادران روحانی و یک نفر از خواهران مبلغه) و دهه آخر صفر نیز اجرا شد.

 

 

رضا صنعتی