***
نیاز اسلام به فقها و مجتهدان
شهید مطهری: «در هر عصر و زمانی باید افراد متخصص و کارشناس واقعی باشند که اصول اسلامی را با مسایل متغیری که در زمان پیش می‌آید، تطبیق بکنند؛ درک بکنند که این مسأله‌ی نو، داخل در چه اصلی از اصول است... از خصوصیات اسلام است که اموری را که به حسب احتیاج زمان تغییر می‌کند، حاجت‌های متغیر را متصل کرده به حاجت‌های ثابت. یعنی هر حاجت متغیری را بسته است به یک حاجت ثابت. فقط مجتهد می‌خواهد؛ متفقّه می‌خواهد که این ارتباط را کشف بکند و آن وقت دستور اسلام را بیان بکند. این همان قوه‌ی محرکه‌ی اسلام است.»
مقام معظم رهبری: «اگر ما در سال‌های آینده، صد نفر مجتهد جامع‌الشرایط عادل عالم متقی و آگاه به زمان و شجاع داشته باشیم، زیاد نداریم. اگر چند برابر آن را هم داشته باشیم، همین‌طور... به فضلای جوان احتیاج است؛ به مجتهدان مراحل اولیه‌ی اجتهاد، به میزان زیاد احتیاج است؛ به کسانی که حتی به حد اجتهاد هم نرسیده‌اند، اما علوم اسلامی و سطوح را خوانده‌اند و مقداری خارج را دیده‌اند و با احکام و قرآن و حدیث آشنایند، به میزان زیاد احتیاج است... به افراد قرآن شناس اسلام شناس آگاه قوی اهل استنباط و اهل نگارش، نیاز است. برای پیشبرد تحقیقات همین‌طور. برای تدوین ابواب فقهی گوناگون، همین‌طور.»
امام‌خمینی: «انسان عاقلی که نسبت به نقد عمر خویش بخل می‌ورزد – که بیهوده هدر نرود – می‌بایست عمرش را صرف امور غیرمقصوده نکند و جهد و کوشش خویش را مصروف اموری نماید که معاش و معادش نیازمند آن است که همانا – بعد از علم به معارف الهی – نفس مسایل علم فقه است که قانون معاش و معاد و راه وصول به قرب ربّ است.»
تبیین اسلام ناب
امام‌خمینی: «خیال نکنید که حالا ما دیگر احتیاج نداریم. ما تا آخر احتیاج به علما داریم، اسلام تا آخر احتیاج دارد به علما، این علما اگر نباشند، اسلام از بین می‌رود. این‌ها کارشناس‌های اسلام هستند و حفظ کردند اسلام را تاکنون و باید این‌ها باشند تا اسلام محفوظ بماند. اسلام به روشنفکر محفوظ نمی‌ماند . روشنفکر آن هست که آیهِ صریح قرآن را مسخره می‌کند. اسلام با این طبقه [روحانیون] تا این جا رسیده است.»
مقام معظم رهبری: «آن دینی که با روش غیرفقاهتی به دست بیاید، ممکن است در جاهایی هم مصیب باشد؛ اما در جاهایی هم مخطی خواهد بود و مأمون از خطا نیست؛ کما این‌که کسانی را دیدیم که با استنباط‌ها و استعدادهای خودشان – ولو صاحبان استعدادهای درخشان – می‌خواستند از کتاب و سنت چیزی را بیاموزند و بفهمند؛ ولی نتوانستند و اشتباه کردند. در جاهایی چیزهای خوبی فهمیدند اما در جاهایی هم اشتباه کردند. یک اشتباه در یک مجموعه معارف کار را خراب می‌کند؛ چون بحث، بحث زندگی و مرگ فکری یک انسان است. مثل طبیبی که در ده قلم دوایی که به مریض خودش می‌دهد، اگر نه قلم چیزهای مفید و مقوی و خوبی بود اما یک قلم آن مضر و مهلک بود فایده‌ای ندارد. او نمی‌تواند بگوید نه قلمش که درست بود! فرض این است که این مریض، ده قلم را استفاده خواهد کرد. اگر آن کسی ک معارف و احکام اسلامی را ارائه می‌دهد و مطرح می‌کند، یک خطا و غلط در بین چندین حرف درست داشته باشد، آن خطا و غلط در مواردی، آن حرف‌های درست را می‌پوشاند و بی‌اثر می‌کند و نتیجه عبارت از اضلال است نه هدایت. پس روش، روش غیرفقاهتی در استنباط احکام و معارف اسلامی، یک روش نامطمئن است و روش نامطمئن در مسایل حیاتی قابل پیمایش نیست. روش مطمئن عبارت از روش فقاهت است و این متد فقاهت – چیزی که به نام فقاهت نامیده می‌شود – هزار سال است که سابقه‌ی تجربه‌ی آن را داریم.»
مقام معظم رهبری: «ریشه‌ی التقاط و وابستگی به مکتب‌های غلط و کم‌عمق در جامعه‌ی ما، آن وقتی رویش پیدا کرد که اصول دین و معارف اسلامی در دست غیر فقها قرار گرفت... و دیگران برای مردم شروع به بیان قرآن و گفتن فلسفه و نوشتن توحید و معاد کردند.»
نوآوری علمی
مقام معظم رهبری: «حوزه‌‌ی علمیه، یک کارخانه‌ی عظیم انسانی است که باید دایم تولید کند. حوزه، باید کتاب و آدم و عالم و متدیّن و فکر و حرف تازه تولید کند. حرف تازه که تمام نشده است... حرف‌های تازه‌ی دین را باید در بیاوریم. یک عمر می‌توان سخن از زلف یار گفت... حرف تازه زیاد است.»
تئوری‌پردازی برای نظام اسلامی
مقام معظم رهبری: این جمهوری، جمهوری اسلامی است؛ یعنی حکومتی مبتنی بر یک ایدئولوژی. آن ایدئولوژی هم، اسلام است... آن کسانی که می‌توانند این ایدئولوژی را... تبیین و تفسیر کنند و احکامش را بگویند، روحانیون هستند. نه این‌که بگوییم هر عمامه‌سری، ایدئولوگ اسلامی است؛ اما ممکن است بگوییم ایدئولوگ‌های اسلامی، در میان عمامه به سرها هستند؛ چون رشته‌ی تخصصی‌شان این است.
اصلاحات اجتماعی
امام خمینی: «مردم را نمی‌شود به چیزی توجه داد، مگر توسط روحانیون و در طول تاریخ هر چه بوده از روحانیون و مردم بوده است و هر وقت این دو را از صحنه کنار گذاشته‌اند، همه‌اش فساد بوده.»
مقام‌معظم رهبری: «هرجا روحانیت هست، مردم هم هستند. قشرهای دیگر، وجودشان فقط به معنای وجود همان قشر است؛ اما روحانیت، وجودش به معنای وجود قشرهای مختلف است؛ به خاطر این‌که او مظهر توجه و علاقه و ایمان و اعتقاد مردم است.»
شهید مطهری: «قدر مسلم آن است که هرگونه صلاح و اصلاحی در کار مسلمین رخ دهد، یا باید مستقیماً به وسیله‌ی این سازمان [سازمان روحانیت] که سمت رهبری دینی مسلمین را دارد، صورت بگیرد یا لااقل این سازمان با آن هماهنگی داشته باشد. اگر به فرض، حرکتی اصلاحی و دینی از ناحیه‌ی فرد یا افرادی آغاز گردد و سازمان روحانیت آمادگی و هماهنگی نداشته باشد، گمان نمی‌رود موفقیت زیادی نصیب گردد.»
صدور اسلام به خارج از کشور
مقام معظم رهبری: «امروز در جامعه‌ی ما، آن کسانی که بتوانند با زبان‌های زنده‌ی دنیا صحبت کنند و معارف الهی و پیشرفت‌های فکری و فرهنگ اسلامی را برسانند خیلی کم هستند و این خلأ باید به گونه‌ای پر شود.»
تبلیغ دین در شهر، روستا و مراکز مختلف
مقام معظم رهبری: «یکی از نارسایی‌ها، عدم گسترش کمّی متناسب روحانیت است. درست است که الآن روحانیت نسبت به آن وقت‌ها، ده برابر یا به اعتباری، صد برابر شده است؛ اما در عین حال، هنوز ما گسترش کمّی لازم را نداریم، یعنی مسجد و دانشگاه و روستا و کارخانه و سربازخانه‌ای که روحانی ندارد و کشوری که مسلمانانش از وجود روحانی بی‌بهره‌اند؛ ما زیاد داریم. بنابراین همین حجم عظیمی هم که امروز مشاهده می‌کنید؛ از لحاظ کمّی گسترش لازم را ندارد. این نارسایی آشکاری است که کسی هم نمی‌تواند منکر بشود.»
«در گذشته در بعضی از شهرهای بزرگ، ده نفر مجتهد وجود داشت که هر کدام از آنان برای اداره‌ی 200 شاگرد خوب کافی بودند اما امروز یک نفر هم مثل چنین افرادی در آن شهرها نیست.»
«از داخل شهرهای ایران می‌آیند، مبلغ می‌خواهند؛ ولی نداریم. امام‌جمعه می‌خواهند؛ نداریم... با وجود حوزه‌ای به این عظمت، جاهایی هست که گاهی شش ماه یا یک سال بدون امام‌جمعه می‌ماند!»
«بسیاری از شهرها، روحانی ندارند. بسیاری از شهرها، روحانی به قدر لازم ندارند. شما ببینید چقدر نیاز هست.»
مقابله با تهاجم فرهنگی
مقام معظم رهبری: «در مقابل این تهاجم فرهنگی چه کسی باید ایمان مردم را حفظ و مسلح کند و ذهنشان را مجهز نماید؟ این وظیفه‌ی علماست.»
تدوین قوانین اسلامی
مقام معظم رهبری: «برای تدوین قوانین اسلامی، به کسانی که فقه اسلامی را بدانند و قوت استنباط و تحریر داشته باشند، احتیاج است.»
تدوین کتب درسی دانشگاه‌ها
مقام معظم رهبری: «برای تدوین کتب درسی دانشگاه‌ها، تا آن‌جایی که مربوط به مسایل اسلامی می‌شود مثل اقتصاد اسلامی، حقوق اسلامی، مدیریت اسلامی و غیره به افراد قرآن شناس اسلام شناس آگاه قوی اهل استنباط و اهل نگارش، نیاز است.»
نیاز به قاضی عادل
مقام معظم رهبری: «ما امروز تعداد روحانیونی که برای کارهای حساس متوقف بر روحانیت نیاز داریم، خیلی بیشتر از آن تعدادی است که داریم. شما الآن ببینید، یک قلم دستگاه قضایی ما، به فضلا، بلکه مجتهدان عادل و باشعور و باهوش و آگاه که بتوانند یک قضاوت اسلامی را تحویل مردم بدهند، احتیاج دارد. نابسامانی‌های قوه‌ی قضاییه را به برادرانمان در آن قوه تذکر می‌دهیم، می‌گویند آدمش را نداریم؛ راست هم می‌گویند.»
تغذیه‌ی هنرمندان
مقام معظم رهبری: «علمای دین، بایستی نوشته‌های مربوط به معارف اسلامی را چه به صورت کتاب و جزوه و چه به صورت مجله و مطبوعات گوناگون فراهم کنند تا هنرمندان از روی آنها – مثلاً – فیلم درست کنند و یا برنامه‌های گوناگون بسازند.»
و...
چه طبیعت سردی است اگر قم بگسلد
چه تقارن زشتی است اگر باور کنیم
چه تفال پستی است اگر دامن زنیم
چه تاسف گویم از این ظلم و جهل زندگی