توضیح: این مقاله به قلم مرتضی میردار (معاون تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی) در تاریخ 24 شهریور 1387 در هفته نامه شهروند امروز (ص 15 از ضیمه شماره 2) به بهانه انتشار کتاب «گفتمان مصباح» منتشر شده است.
***
آیت الله محمدتقی مصباح یزدی یکی از شاگردان مکتب امام خمینی است. برای تبیین نظرات امام و سازمان بخشیدن به مبارزات روحانیت از معدود روحانیونی بود که اقدام به طرح تشکیلاتی به نام «مصلحین حوزه» کرد تا از این طریق بتواند جریان مبارزه علیه استبداد پهلوی را سازماندهی کند و اینچنین اقدامی در دوره اختناق جز از افراد دل‌سپرده به امام و مبارز، برنمی‌آمد.
همچنین گزارش‌های ساواک از مجموعه فعالیت‌های این فرزند معنوی امام نیز حاکی از دل‌سپردگی مصباح یزدی به امام و مبارزه است.
بعد از تبعید حضرت امام به خارج از کشور در سال 1343 فضای رکود و خمودگی بر جریان مبارزه حاکم شد. در این شرایط آیت‌الله مصباح و دیگر شاگردان امام در صدد برآمدند تا از روش‌های فرهنگی جهت بیداری نسل جوان اقدام به روشنگری کنند.
تأسیس مؤسسه در راه حق با جمعی از اندیشمندان و انتشار نشریات متعدد در این راستا صورت گرفت که برکات زیادی در جهت ارتقای بینش فکری نسل جوان به وجود آورد. اینچنین رویکردی در مبارزه همواره مورد تأیید امام بود. در سال‌های دهه‌ی 50 و در آستانه‌ی پیروزی انقلاب که روش مبارزات مسلحانه در میان جوانان رونق داشت و عده‌ای تلاش می‌کردند که رویکرد مبارزه را به سمت مسلحانه شدن سوق بدهند، حضرت امام در این شرایط دست رد به رویکرد مبارزه مسلحانه زدند و فرمودند: بروید مردم را بیدار کنید، خود مردم وظایف دینی خود را خوب می‌دانند. و چنین رویکرد فرهنگی حضرت امام در مبارزه یکی از افتخارات انقلاب اسلامی است که بدون خشونت و خون‌ریزی چنین انقلابی شکوهمند را به ثمر رساند. آقای مصباح یزدی در گسترش چنین فضایی نقش اساسی داشت. اگرچه در اثر اختناق آقای مصباح بارها به ساواک احضار و بازجویی و تحت تعقیب قرار گرفت. البته با توجه به عملکرد هر یک از شاگردان امام در حوزه‌های مختلف می‌توان گفت که هر یک از دست‌پروردگان مکتب امام وظیفه و رسالت خاصی داشته‌اند.
از دیگر ویژگی‌های «گفتمان مصباح»، فعالیت و اقدامات ایشان در راستای تبیین اسلام ناب محمدی از اندیشه‌های التقاطی بود. اندیشه‌ای که بسیاری از جوانان جویای نام به دنبال آن بودند و خسارات زیادی به مبارزه وارد ساخت. آقای مصباح در روشن کردن گفتمان اصلی انقلاب که همانا توحید بود، نقش به‌سزایی داشتند که این نحله‌های فکری ناسالم تا چندین سال بعد از پیروزی انقلاب ادامه یافت و آقای مصباح همواره از گفتمان توحیدی نظام و انقلاب در برابر جریان دیگراندیش دفاع کردند.
آیت الله مصباح بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در نهادهای فرهنگی انقلاب حضور مستمر و اثربخش داشت و همواره مورد حمایت حضرت امام بود و کمک‌های حضرت امام به مؤسسه‌ی در راه حق مؤید این ادعاست. گفتمان مصباح همواره در جهت تقویت انقلاب و نظام بوده و کارنامه وی در برابر جریان‌های نافی جمهوری اسلامی در چند سال اول انقلاب به خوبی روشنگر این اقدامات است.
آقای مصباح بعد از رحلت حضرت امام همچنان وظیفه‌ی خود را دفاع از انقلاب و رهبری می‌دانست و در راستای توسعه فرهنگی و نخبه‌پروری با حمایت‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رییس جمهور وقت اقدام به تأسیس مؤسسه امام خمینی کرد که برکات زیادی در حوزه فرهنگ و اندیشه به بار آورد.
بعد از خرداد 76، دوران حاکمیت دوم خرداد، جریانی به نام قرائت متعدد از دین در صدد استحاله کردن نظام عقیدتی جمهوری اسلامی بودند که آیت الله مصباح با منطق و استدلال و برهان در برابر این جریان سکولار و دگراندیش ایستاد و از تهمت و ناسزا نهراسید و جریان مقابل که به نام توسعه و آزادی در برابر ایشان قرار داشتند در رسانه‌های زنجیره‌ای خود از هیچ‌گونه هتک حرمتی دریغ نکردند و سرانجام بعد از 8 سال گفتمان اصلی آقای مصباح که همانا گفتمان توحید بود موجب پیدایش دولتی با گفتمان و شعار اصلی انقلاب در سال 84 شد که بخش مهمی از «گفتمان مصباح» به این دوره اختصاص دارد.
